Monogami (Tek Eşlilik)

Batı uygarlığının tüm ülkelerinde yasaların tanıdığı tek evlilik şekli monogamidir. Ancak dünyada bu uygulamanın çoğunlukta olduğu söylenemez. 180 farklı kültür ve etnik grup üzerinde yapılan araştırmaya göre, monogami bir kuraldan çok istisnadır.

İki Amerikalı sosyolog C. S. Ford ve F. A. Beach yasalara göre monogami uygulanan 29 toplumda insanlığın 3'te 2'sinin evlilik dışı ilişkilere gözyumduklarını söylüyorlar. Ayrıca 154 toplumda birden fazla eşe izin verilmektedir. Hemen en büyük çoğunlukta erkek birden fazla kadın almaktadır. Buna da poligami adı verilmektedir. Kadının birden fazla erkekle evlendiği toplum sayısı ise, yok denecek düzeydedir.

İnsanların kasları birden fazla ilişkiye elverişli olduğu halde neden tek bir eşle evlenirler?

Bilim adamları buna tek bir yanıt bulamıyorlar. Tek eş ile evliliği savunanlar insanın doğal cinsel ilişki ve eş ararken şans eşitliği ilkesiyle hareket ettiğine inanıyorlar. Karşıtlarına göre ise, tek eş yani poligamiye dayalı evliliklerin kökünde ekonomik nedenler vardı. Örneğin, birden fazla eşden doğan çocuklar arasında babadan kalan mirasın paylaşılması mirasın bölünmesine, azalmasına yol açacaktır.

Alman düşünür Schopenhauer'e göre, "Bir erkek eğer gereken sayıda kadına sahip olursa, rahatlıkla yılda 100 tane çocuk yapabilir. Kadın ise, yılda 100 erkekle de ilişki kursa, tek bir çocuk yapabilir." Bu nedenle karısı sadece kendisine bakarken, erkek başka kadınlara daha çok bakar. Schopenhauer, bu yüzden monogaminin erkek için doğal olmadığını, kadın için biçilmiş kaftan olduğunu öne sürüyor. Ancak Alman filozofu izleyenlerin görüşü daha farklı. Seksüel araştırmacı Ernest Borneman, çok sıkı şekilde uygulanan monogaminin cinsel deneyimi kısıtlayan, eşleri yanlış kararlara sürükleyen ve görünüşte insanı aptal eden bir şekil olduğunu öne sürüyor.