Sperm üretim sistemi iki erbezinden (testisten) oluşmaktadır. Testislerde sperm üretiminin yanında aynı zamanda ergenlikte çeşitli fiziksel değişikliklere sebep olan hormonlar da üretilir. Spermi kadının dölyatağına (uterus) ulaştıran organa penis diyoruz. Penisin diğer bir görevi de vücuttan idrarın atılmasıdır. İdrarın boşaltılmasını erkeklerde penis sağlar. Spermi erbezlerinden penise ulaştıran bir kanal sistemi bulunur. Sistemde depolama bölgeleri vardır. Bu sebeple erbezleri, yalnızca spermin boşaltıldığı orgazm esnasında değil de devamlı olarak sperm üretebilmektedir. Erkekte cinsel organlarda spermlerin içinde yaşadıkları ve yüzdükleri sıvıyı üreten bir dizi salgı bezi daha bulunur. Tüm bu organların içerisinde üreme için en önemli olanı erbezleridir. Erbezleri, gövdenin dışında bulunur ve derisi kırışık bir torbanın içindedirler. Erbezleri ilk olarak gövdenin içinde oluşur ve doğumdan kısa bir süre önce torbanın içine inerler. Bazı durumlarda bu olay gerçekleşmeyebilir. Tıp dilinde inmemiş testis dedikleri olay bundan ibarettir. Eğer bu gerçekleşmez ve zamanında gerekli tıbbi müdahale yapılmazsa erkek yaşamı boyunca kısır kalabilir.
Hayvan türlerinin büyük bir bölümünde, erbezleri, insanlarınkinden farklı olarak gövdenin içinde bulunmaktadır. Yalnızca bazı memeli türlerinde erbezleri doğumdan bir süre önce, ilk olarak bulundukları, böbreklerin yakınındaki bölgeden gövdenin dışına, erbezi torbalarının içine inerler. Bazı türlerde testisler yine aşağıya iner ama gövdenin dışına çıkmazlar. Bu türlerde erbezleri karın boşluğunun alt kısmında kalır. Bazı türlerde ise daha değişik bir düzen bulunur. Erbezleri mevsimlere göre yer değiştirebilmektedirler. Çiftleşme zamanlarında gövdenin dışına çıkar, çiftleşme dönemi bitince yine karın boşluğunun içine çekilirler. Bu mevsimlere göre gösterilen hareket de gösteriyor ki, canlıların büyük kısmında erbezlerinin etkinliği, gövdenin dışına çıkmalarıyla sağlanır. Diğer bir deyişle insanlarda görüldüğü gibi hayvanların çoğunda da sperm üretimi sadece gövdenin dışında bulunan ve dolayısıyla sıcaklığı gövde sıcaklığından biraz daha düşük olan erbezleri tarafından gerçekleştirilir. Bazı farelerle deney yapılmış ve bu farelerin erbezi torbaları yün kumaşlarla sarılmıştır. Torbalardaki sıcaklık arttığı için bu farelerin kısırlaştığı gözlenmiştir. Buna karşılık yalnızca vücut sıcaklığında olan bir erbezinde sperm üretebilen türlerin sayısı da çok fazladır ve bunlar, erbezleri gövde dışında olan türlere çok benzer, akraba türlerdir. Çok yakın türlerin değişik ısı düzeylerinde üreme faaliyetlerini yürütmesi hala bilimsel açıdan anlaşılamamıştır. Erbezi torbasına sahip olan türlerde bu organın yeri de türden türe farklılık gösterir. İnsanlarda torbalar penisin arkasında bulunur buna karşılık bazı keseli hayvanlarda penisin önündedir. Şebeklerde ise torba (scrotum) penisin yanında bulunur.
Aramalar: Testis ne işe yarar? testisin manası nedir? testisin vücuttaki görevi nedir?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder