Doğum Sonrası Kılavuzu

LOHUSALIK

Lohusalık dönemi;

Doğumdan sonra 6-8 haftalık bir dönemi kapsar. Bu dönemde, anne vücudunda  oluşan gebeliğe   ilişkin değişikliklerin büyük bir bölümü  gebelik öncesi duruma geri döner.

Bu dönemde, anne ve bebeğin hastalıklardan  korunması için dikkatli bir bakıma gereksinimi    

vardır. 

Annedeki değişikler                      

Rahim küçülmesi: Rahim, doğumdan hemen sonra büyüktür ve karına dokunulduğunda  ele gelir. Daha sonra kasılmalar ve bebek için hazırlanan iç tabakanın soyulup atılmasıyla birlikte bir hafta içinde eski durumuna geri döner ve karında hissedilmez. Ayrıca bebeği emzirmek bu sürecin hızlanmasına yardım eder. Lohusalık kanaması: Doğum sonrası adet kanamasına benzer bir akıntı görülür. Akıntı, ilk günlerde kanlı görünümde ve miktarı fazla, daha sonra pembe, kahverengimsi, ilerleyen günlerde ise sarımtırak beyaz bir görünüm alır ve miktarı azalır. En fazla 3-4 hafta sürer.

Diğer değişiklikler:                                  

Açlık ve susuzluk hissi: Sıvı kaybı nedeniyle olur.Anne hemen bol miktarda sıvı almaya başlamalıdır.  İdrar miktarında artış görülür bu normaldir,  mesane sık boşaltılmalıdır.     

Terleme:  Fazla olabilir.Bu bu normaldir, pamuklu iç çamaşırı  seçilmeli ve sık aralıklarla değiştirilmelidir.                   

Emzirme nedeniyle beslenme gereksinimde artış: Ana ve ara öğünler kaçırılmalıdır.

Duygusal değişikler: Normaldir, hormonal değişiklikler veya annenin bebek bakımında         kendini yetersiz hissetme gibi durumlar  sonucu görülen ağlama, mutsuzluk, kaygı                durumlarıdır

  LOHUSALIK BAKIMI

 Doğum sonrası hijyen

·         Dış üreme organları kuru ve temiz tutulmalı, temizlik tuvalet kağıdı ile yapılmalıdır.

·         Kullanılan pedler, emici özelliğe sahip, yumuşak, temiz, kokusuz ve renksiz olmalıdır.

·         Pedler sık sık değiştirilmeli, beyaz pamuklu iç çamaşırı kullanılmalıdır.

·         Dikişli doğumlarda, ilk birkaç gün bölgede şişlik, gerginlik ve rahatsızlık olabilir, oturma güçlüğü çekilebilir. Dikiş iplikleri alınmaz, kendiliğinden düşer. Temiz tutulduğunda yara, 1-2 hafta içinde iyileşir.

·         Dikişler için en iyi bakım temizliktir.        

·         Dışkı ya da idrar yaptıktan sonra  hekimin önerdiği kahverengi ilaçlı su,dış üreme organlarına önden arkaya   doğru dökülür ve temiz tuvalet kağıdı ile     kurulanır.                                                             

·         Kanama normalden fazla olur

·         (1 saatten daha sık pedin tamamen ıslanması), ateş yükselir ya da akıntı kötü kokmaya başlarsa sağlık    kuruluşuna başvurulmalıdır.                          

·         Sezeryan olanlarda dikiş bölgesinde kızarıklık, akıntı ve şişme olursa sağlık kuruluşuna baş vurulmalıdır.                                                   

Doğum sonrası banyo            

                           

·         Normal doğum sonrası lohusa, hemen banyo yapabilir ve rahatlık sağlamak amacıyla                 

·         mümkünse her gün   ayakta  ılık duş almalıdır.                            

·         Sezeryen ile doğumlarda anne,  genellikle 3. gün ameliyat yerine şeffaf bir bant yapıştırılarak taburcu  edilir. Eve gittiği gün ya da ertesi  gün duş biçiminde banyo yapabilir.

      Boşaltım                                                             

·         • Doğumdan sonra ilk 6-8 saat için mutlaka   idrar yapılmalı, dikişler acıyacak diye asla      ertelenmemelidir.                                          

·         Doğum sonrasında dışkılama hemen     olmayabilir. Kabızlığı önlemek için posalı              

    yiyecekler yenmeli ve bol sıvı alınmalıdır.        

·         Hareketli olmak da yarar sağlar.                  

      Beslenme

·         Her besin türünden yeterince ve öğün  atlamadan alınmalıdır.                                    

·          Unlu, yağlı ve kızartma türü besinlerden  kaçınılmalıdır.                                                     

·         Sigara, alkol gibi maddeler kullanılmamalı

·         Fazla miktarda çay ve kahve tüketilmemelidir.       

·         Alınan besinler, süt ile bebeğe de   geçtiğinden gaz yapıcı gıdalar konusunda              dikkatli olunmalıdır.                                             

     Dinlenme ve Uyku

·         Doğum sonrası yorgunluk, ağrılar ve bebeğin bakımı-beslenmesi nedeniyle dinlenme ve uykuya yeterince zaman ayrılmaz.

·         Bunu önlemek için aile büyüklerinden yardım alınmalı ve mümkünse ziyaretçiler kısıtlanmalıdır.                                 .

·         Geceleri, emzirme nedeniyle uyku sık sık bölüneceğinden gün içinde en az 2 saat dinlenme ve uykuya ayrılmalıdır.

·         Doğum sonrası 6 hafta ağır işlerden kaçınılmalıdır.

Eski görünüşe kavuşma

·         Gebelik öncesi kilo ve görünüşe dönmek için acele edilmemelidir. Ayda 2 kilodan fazla kilo kaybı doğru değildir, o Vücut ağırlığı, doğumdan 6 hafta sonra eski haline dönmeye başlayacaktır.

·         Emziren lohusalar, eski formlarına daha kolay dönerler. Doğum sonrası bir süre büyük ve sarkık kalan karın için sargı veya korse kullanmak yararsız ve sakıncalıdır.

·         Düzelmesi için yürüş ve karın kaslarını çalıştıran egzersizler yararlı olur.

İlaç Kullanımı

·         Gerekli görülürse hekim tarafından ağrı kesici, antibiyotikler ve vitaminler verilebilir.

·         Demir ilaçları doğumdan sonra 6 ay daha kullanılmalıdır,

·         Annenin kullandığı ilaçlar, "anne sütü" ile bebeğe de geçebileceğinden emzirme süresince    hekimin önerisi dışında hiç bir   ilaç kullanılmamalıdır.                

Karın ağrısı                                                

·         Doğum sonrası görülen karın ağrısı,   rahmin kasılıp küçülmesiyle   ilgilidir ve ilk 48 saat içinde hafifler.

·         Emzirme, rahmin kasılmasını hızlandırır. Bu nedenle emzirme   süresince karın ağrısının geçici olarak artması, tamamen doğaldır.

·         Karın ağrısını hafifletmek için hekimin önerdiği ağrı kesiciler kullanılmalı ve bacaklar           

     karına çekilerek yatılmalıdır

Doğum sonrası cinsel ilişki

·         Lohusalık dönemi sonuna kadar (40 gün) cinsel ilişki ertelenmelidir.  

·         İlk ilişkide hamile kalınabileceği unutulmamalıdır.

·         İki yıldan sık aralıklı gebelikler, anne ve bebek sağlığını tehlikeye sokar.

·         Eşler, doğum sonrası cinsel ilişkiye girmeden önce birlikte aile planlaması danışmanlığı almalıdır,

·         Doğum sonrasında haznede görülebilen kuruluk için kayganlaştıncı fitiller veya jeller yararlı olabilir.

Doğum sonu sağlık kontrolü

·         Her anne bebeğini kontrol ettirdiği gibi kendisi de sağlık kontrolünden geçmeli ve üreme organlarını muayene ettirmelidir.

·         Muayene, lohusalık dönemi bitiminde (2ay sonra) yapılmalıdır.

EMZİRME

Anne sütü ile ilgili unutulmaması gerekenler

·         Anne sütü, bebeğin vücut ve ruh sağlığı için en uygun besindir.

·         Emzirmenin doğumdan sonra hemen (ilki/yarım -1 saat içinde) başlatılması ve sık aralıklarla emzirme, süt yapımı ve süt salınımını artırır.

·         Bebek ne kadar çok emerse, annede o kadar çok süt üretir.

·         Bol sıvı almak süt üretimini artırır, Anne sütü ile beslenen bebeğin D vitamini ve flor dışında hiçbir ek sıvıya, ek besine, vitamine gereksinimini yoktur,  

·         Bebeğe ek sıvı ya da besin verilmesi, annenin süt yapımını azaltır,

·         İlk 4-6 ayda yalnız anne sütü ile beslenen bebekler sağlıklı büyür ve gelişirler.

·         Başta ishal olmak üzere mikroplu hastalıklara yakalanmaz.                         

·         Anne sütü ile beslenme her bebeğin en doğal hakkıdır

      Emzirme adımlan

·         Emzirmeye başlamadan önce eller yıkanır.

·         Rahat bir pozisyon alınır (oturur ya da yan yatar pozisyon) ve bebek kucaklanır.

·         Bebek, yüzü ve gövdesi anneye paralel iyice yakın gelecek biçimde tutulur.

·         Emzirmeye hangi memeden başlanacaksa bebeğin başı o taraftaki kol üzerine yerleştirilir.

·         Meme ucuna özel bir temizlik yapılması gerekmez, sadece memenin kahverengi kısmı sıkılarak akıtılan bir kaç damla süt ile uç ve çevresinin silinmesi yeterli olur.

·         Meme, baş parmak üste diğer parmaklar altta olacak şekilde tutulur.

·         Meme ucu ve etrafındaki kahverengi kısmın tamamı bebeğin ağzına yerleştirilir ve meme üstüne yerleştirilen başparmak ile bebeğin burun deliklerinin açık kalması sağlanır.

·         Bebek memeyi tutmada zorlanıyorsa dudağı ve yanakları parmakla hafifçe uyarılır ve gerekirse ağzı açılarak meme başı ağıza yerleştirilir. Kahverengi kısmın tamamı dudaklarla çevrelenmelidir.

·          

Emzirme hakkında bilinmesi gerekenler  

·         Bebek, her öğünde en az 20 dakika   emzirilmelidir.

·         Emzirme tamamlandığında   bebek uygun pozisyonlarda tutularak  gazı çıkarılmalıdır.                                              

·         Emzirme sıklığı, bebeğin isteğine bırakılmalıdır. Özellikle ilk haftalarda bebek, midesi küçük   olduğu ve az süt emebildiği için çok sık acıkır.                

·         Her ağladığında emzirilebilir.                                      

·         Emzirme süresince memeler, uygun bir sutyenle  desteklenmeli ve meme ucundan sızan süt için    meme ucu ile sutyen arasına pet ya da temiz bir tülbent yerleştirmelidir.                       

·         Memeler ilk günlerinde anneyi rahatsız   edecek biçimde ağrılı, dolgun ve şiş olabilir.

·         Tamamen normal olan bu şikayetler,bebeğin memeye doğru yerleştirilmesi ve sık emzirme ile giderilir.

·         Lohusalıkta ter ve akıntı nedeniyle oluşan kötü kokulan gidermek, meme temizliği ve zindelik sağlamak üzere mümkünse her gün duş alınmalıdır.

·         Emzirirken biberon ve yalancı emzik asla kullanılmamalıdır.

Başarılı emzirme, annenin bebeğini emzireceğini düşünmesi ve bunu başaracağına inanmasıyla gerçekleşir.

BEBEK BAKIMI

Bilinmesi gerekenler

·         Bebek eve götürüldükten sonra yıkanabilir.

·         Göbek düşmemiş ise göbeğin ıslanmamasına dikkat edilmelidir.

·         Bebeğin göbeği bir hafta içinde düşer. Göbek düşene kadar mikrop kapmaması için göbeği %70'lik alkol ile silinmeli ve alt bezi ile temas etmemesi sağlanmalıdır.               

·         Bebeğin alt temizliği, her değişimde temiz  ılık su ve kaka yapmışsa sabunlu su ile                          yapılmalıdır. Alkollü hazır mendil ve pudra   zararlı olduğundan asla kullanılmamalıdır.  

·         Bebeklerin altı gün içinde 10-15 dakika açık bırakılmalı, hava alması sağlanmalıdır,

·         Bebekler kundak yapılmamalı ve vücudu saran sıkı giysiler giydirilmemelidir.

·         Bebeklerin yüzükoyun yatmaları tehlikelidir.Bebeğin yatış pozisyonu sık sık değiştirilmelidir. En uygun pozisyon yan pozisyondur.  

·         Bebeklerin gözlerindeki çapaklanmayı temizlemek için kaynatılmış ılıtılmış su ile ıslatılmış pamuk ya da temiz bir tülbent kullanılmalı ve içten dışa doğru silinmelidir.

·         Bebek doğduktan 24-72 saat sonra topuğundan alınan 2 damla kan ile, bebekte zeka geriliğine yol açacak fenilketonüri hastalığının erken teşhisi sağlanır.

Bebekleri hastalıklarda korumak için   düzenli sağlık kontrolüne  götürmek ve aşılarını yaptırmak    gerekir